Uitgeschreven tekst filmpje Bruinvisonderzoek

Voice-over:

In het najaar van 2021 gingen er meetstations voor bruinvissen te water in windpark Borssele in de Noordzee, voor de kust van Zeeland. De komende vijf jaar wordt daar vanuit het Wind op zee ecologisch onderzoeksprogramma Wozep onderzocht of een windpark op zee een geschikt leefgebied is voor deze kleine walvisachtigen. Er leven enkele tienduizenden bruinvissen in de Nederlandse Noordzee. Bij rustig weer kun je ze soms vanaf de kust in zee zien opduiken. De bruinvis is een beschermde soort. Daarom doen we onderzoek naar de mogelijke effecten van windparken op zee op deze dieren. Dat levert nuttige informatie op voor besluiten over toekomstige windparken op de Noordzee. Voor dit bruinvissenonderzoek varen de onderzoekers elk kwartaal uit naar het windpark. Ze controleren de meetstations en verzamelen de gegevens om bij terugkomst een tussentijdse analyse te kunnen doen.

Roelant Snoek
projectleider Wozep Bruinvis Netwerk Borssele onderzoek - WaterProof BV

In dit onderzoek hebben we, in opdracht van Rijkswaterstaat, 14 meetstations geplaatst op zee. En op die meetstations meten we onderwatergeluid. De bruinvis maakt gebruik van onderwatergeluid door echolocaties. Hij maakt gebruik van kliks om te navigeren, om prooien te vangen en om zijn omgeving waar te nemen. Die echolocaties, dat zijn kliks. Het klinkt zoals het geluid dat je nu hoort: dit geluid is vertraagd afgespeeld omdat wij het anders als mensen niet kunnen horen. Het is een heel hoog frequent geluid. Dit geluid van de bruinvissen en het geluid van de omgeving nemen wij op deze 14 meetstations op. En door de geluiden binnen het windpark en buiten het windpark met elkaar te vergelijken, krijgen we een beeld van de verspreiding van de bruinvis in en rondom het windpark. Op onze meetstations hebben wij hydrofoons geplaatst, dat zijn onderwatermicrofoons. Nou, dit is zo'n hydrofoon en hiermee meten we het onderwatergeluid op onze meetlocaties. En we meten zowel het geluid van de omgeving op, dus bijvoorbeeld van scheepvaart, maar ook van de bruinvis die daar voorkomt. Na drie maanden zijn de geheugenkaarten van deze instrumenten vol en zijn de batterijen leeg. Dus moeten we ze boven water halen om ze te servicen. Na elke serviceronde analyseren we tussentijds de gegevens die we dan de afgelopen drie maanden hebben opgenomen.

Hans Verdaat
onderzoeker zeezoogdieren en -vogels - Wageningen Marine Research

Ik houd me vooral bezig met het ecologisch onderzoek. Daarvoor plaatsen wij deze seapods onderwater. Als een bruinvis hierbij in de buurt komt, dan registreert de hydrofoon die hierin zit, de aanwezigheid van die bruinvis. Wij plaatsen deze aan een boei van Rijkswaterstaat en één keer per halfjaar komen we terug naar die boeien en halen we hem bovenwater. We maken hem schoon, controleren of alles werkt en halen de gegevens eraf. En dan plaatsen we deze weer terug. Het doel van het onderzoek is om door langjarige monitoring beter inzicht te krijgen in de veranderingen van het leefgebied van de bruinvissen. Door de plaatsing van de parken zijn er veranderingen ontstaan. Pas als je meerdere jaren monitort, dan kun je zien of een leefgebied nog steeds geschikt is. Zo kunnen er bijvoorbeeld voedselbeschikbaarheid-veranderingen zijn tussen in het park en buiten het park. Door meerdere jaren te meten, hopen we daar beter inzicht in te krijgen of dit leefgebied in en rond de parken nog steeds geschikt is voor de bruinvissen. We weten dat er na de bouw van een park bruinvissen terugkomen in het park. Maar het is voor ons belangrijk om beter inzicht te krijgen of deze parken geschikt leefgebied zijn voor die bruinvissen. En dus of die aantallen in de parken vergelijkbaar zijn met de aantallen buiten de parken.

Roelant Snoek
projectleider Wozep Bruinvis Netwerk Borssele onderzoek - WaterProof BV

Het belang van het onderzoek is dat we inzicht krijgen in de geschiktheid van het leefgebied van de bruinvis. Juist door zo'n groot onderzoeksprogramma op te tuigen, dat we in afstemming met de windparkeigenaren, uitvoeren, krijgen we daar inzicht in. Duurzame energie-ontwikkeling op zee wordt de komende decennia opgeschaald en de kennis die we in dit onderzoek opdoen, kunnen we doorvertalen naar grootschalige ontwikkeling van wind op zee.

Meer informatie?
Kijk op Noordzeeloket.nl

Het Wind op zee ecologisch programma Wozep wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Wozep Bruinvis Netwerk Borssele onderzoek in opdracht van Rijkswaterstaat en uitgevoerd door: WaterProof Marine Consultancy & Services BV Wageningen Marine Research (WMR) Geluidsfragment bruinvissen: NOAA fisheries Onderwaterbeeld bruinvissen: Studio BiB Den Haag

Met dank aan de windparkexploitanten Ørsted en Blauwwind. www.noordzeeloket.nl Een productie van Rijkswaterstaat
2022