Binnenkort een nieuw Natura 2000-gebied in de Noordzee

De aanwijzing van het gebied is bijna rond. Inge de Weerd die als beleidsmedewerker bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit met haar teamgenoten werkt aan de implementatie van de afspraken over natuurgebieden uit het Noordzeeakkoord, geeft aan welke stappen gezet zijn en nog gezet moeten worden: “Van eind maart tot en met begin mei dit jaar heeft het ontwerpbesluit ter inzage gelegen. Belanghebbenden hebben de mogelijkheid gehad om een zienswijze in te dienen. Op dit moment leggen we de laatste hand aan het voorgenomen besluit. Vervolgens wordt het stuk toegestuurd aan de Eerste Kamer en Tweede Kamer. Ook hier kunnen nog vragen en opmerkingen uit voortkomen. Daarna wordt het besluit definitief genomen.

Hoezo Natura 2000?

De biodiversiteit op aarde neemt in rap tempo af. Steeds meer natuur wordt bedreigd door menselijke activiteiten. Daarom heeft de EU besloten dat lidstaten beschermde Natura 2000-gebieden dienen in te stellen om bepaalde dieren, planten en hun leefomgeving te beschermen.

Binnen Nederland zijn inmiddels ruim 160 natuurgebieden aangemerkt als Natura 2000-gebied. De meeste ervan liggen op het vasteland, maar ook op zee neemt de biodiversiteit af. De Noordzee is een van de drukst gebruikte zeeën, nu al bestaat er spanning tussen natuur, energie en voedselvoorziening. Een gezonde Noordzee is voor iedereen van belang. De manier waarop we de Noordzee gebruiken, moet passen binnen haar ecologische draagkracht. Om dit te borgen zijn er binnen het Nederlandse Noordzeegebied al zes Natura 2000-gebieden aangewezen. De Bruine Bank is het zevende.

Hoe ziet de Bruine Bank eruit?

De Bruine Bank ligt in het westelijk deel van de Nederlandse Noordzee, ter hoogte van Amsterdam. Met een oppervlakte van 136.548 hectare is het qua grootte vergelijkbaar met het IJsselmeer. De waterdiepte in het gebied varieert van 16 tot 50 meter onder zeeniveau.

Het gebied is belangrijk voor veel vogelsoorten, waaronder de Jan-van-Gent, Grote jager, Grote mantelmeeuw, Zeekoet en Alk. De vogels komen af op het voedsel dat er te vinden is zoals sprot, haring en zandspiering. Daarnaast is het een belangrijk paaigebied voor bijvoorbeeld kabeljauw, haring en makreel.

Het rijke bodemleven en diversiteit in onderwaternatuur maken de Bruine Bank tot een heel bijzonder natuurgebied. In 2017 zijn er zelfs zeldzame zandkokerriffen gevonden. Ook leven er bruinvissen.

Het gebied is ook geologisch gezien van grote waarde. Zo zijn er enorme aantallen mammoetkiezen, menselijke botten en werktuigen uit de prehistorie aangetroffen.

Harde selectiecriteria

Op basis waarvan wordt de Bruine Bank eigenlijk als Natura 2000-gebied geselecteerd? Inge de Weerd legt uit: “In de Europese Vogelrichtlijn ligt vast welke vogels in hun natuurlijke leefgebied beschermd moeten worden en wanneer dat het geval is. De Bruine Bank valt onder de Vogelrichtlijn omdat met name de zeldzame alken en zeekoeten voor hun voortbestaan van het gebied afhankelijk zijn. Ze gebruiken het als foerageergebied tijdens de najaarstrek en winterperiode.

Overigens zijn er in de Noordzee ook natuurgebieden die op basis van de Habitat Richtlijn als Natura 2000-gebied aangewezen zijn of die op basis van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie aangemerkt zijn als beschermd natuurgebied.”

Next steps

De toewijzing van de Bruine Bank als Natura 2000-gebied is bijna definitief, maar dat betekent niet dat het werk erop zit. Er hangt nog een heel vervolgtraject aan vast. “Als het gebied definitief is aangewezen, moet er binnen drie jaar een beheerplan voor de Bruine Bank komen”, legt Inge de Weerd uit. “Rijkswaterstaat maakt voor ieder Natura 2000-gebied op zee zo’n beheerplan. Daarin wordt beschreven welke soorten en habitattypen in het gebied beschermd worden, welke activiteiten mogelijk zijn en onder welke voorwaarden. Voor specifieke visserijmaatregelen ligt de bal overigens weer bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit omdat die in het kader van het Europese Gemeenschappelijke Visserijbeleid moeten worden vastgesteld.”