Wind op zee ecologisch programma (Wozep)
Windenergie op zee levert hernieuwbare energie en draagt daarmee bij aan de energietransitie en het realiseren van de klimaatambities. Tegelijkertijd hebben de bouw en aanwezigheid van windparken op zee ecologische effecten. Om deze effecten te kunnen inschatten is kennis - dus onderzoek - nodig. Vanaf 2016 wordt de kennisontwikkeling centraal en overkoepelend opgepakt door Rijkswaterstaat, in opdracht van het ministerie van Klimaat en Groene Groei (voorheen Economische Zaken en Klimaat). Er is hiervoor een speciaal programma opgezet: Wozep, het Windenergie op zee ecologisch programma. Het Wozep-onderzoek levert belangrijke inzichten in de effecten van offshore windparken op vogels, vleermuizen en zeezoogdieren en hun leefomgeving.
De kennis die Wozep ontwikkelt wordt direct gebruikt in uitvoering en beleid, bijvoorbeeld in het Kader Ecologie en Cumulatie of de kavelbesluiten voor de windparken op zee.
Sinds 2024 maakt Wozep als zelfstandig programma deel uit van MONS, het uitvoeringbureau Monitoring, Onderzoek, Natuurversterking en Soortenbescherming.
Meer weten over de plannen van Wozep? Bekijk het Meerjarenprogramma Wozep 2024-2030 (pdf, 2.5 MB), het Jaarplan 2025-2026 (pdf, 1 MB) en de Wozep Terugblik 2024 (pdf, 682 kB)
Achtergrond
Wozep heeft als doel de kennisbasis over de effecten van windparken op beschermde soorten te vergroten, zodat tijdens de voorbereiding van nieuwe routekaarten (voorgenomen gebieden voor windparken komende jaren) er een zo goed mogelijke inschatting gedaan kan worden van de effecten op de ecologie. Hiervoor wordt een cumulatieve effectbeoordeling gedaan waarin getoetst wordt of de voorgenomen (en bestaande) windparken geen significant effect hebben op de populatiegrootte van beschermde soorten vogels, vleermuizen en zeezoogdieren. De cumulatieve effect beoordeling wordt gedaan met het KEC (Kader Ecologie en Cumulatie). De Wozep onderzoeksresultaten worden gebruikt om deze KEC-berekeningen steeds beter te maken.
Monitoring en onderzoek
Aandacht van Wozep gaat in eerste plaats uit naar de soorten met beschermde status die een direct effect ondervinden van de windturbines. Het gaat hierbij om aanvaringen van vogels en vleermuizen met turbines, vermijding van vogels van de windparken, effect van onderwatergeluid op bruinvissen en zeehonden en het mogelijk effect van elektromagnetische velden rondom de kabels. In de tweede plaats wordt onderzoek gedaan naar de verandering van de windparken als leefgebied voor zeezoogdieren en vogels. Verandering van dit leefgebied (hoeveelheid beschikbaar voedsel, rustplaats, vestigingsmogelijkheden voor bodemdieren) kan ook effect hebben op het voorkomen en de conditie van de genoemde soortgroepen. Als laatste kijkt Wozep, met behulp van modellen, sinds 2018 ook naar mogelijke effecten van windparken op de fysische processen (golven, stroming, troebelheid etc.) in de Noordzee. Deze fysische processen staan aan de basis van het ecosysteem Noordzee en werken door op het voedselweb en uiteindelijke ook op de kwetsbare soorten.
