Bird research in offshore wind farm Borssele

Radaronderzoek in windpark Borssele

Om de aanvaringsberekeningen van vogels met windparken op zee te verbeteren zijn veldgegevens nodig zoals fluxen, soortspecifieke vliegsnelheden, -hoogtes en uitwijkgedrag. Die veldgegevens waren er nog niet van de nieuwe generatie parken, met grotere windturbines. Wozep heeft daarom onderzoek laten uitvoeren in het eerste park van de nieuwe generatie, windpark Borssele. Voor dit onderzoek, uitgevoerd door Waardenburg Ecology van 2021-2024, is gebruikgemaakt van boottellingen en radar. Het onderzoek heeft geleid tot een verbeterslag van de parameters voor de effectberekeningen van windenergie op zee.

Aanleiding van het onderzoek

Doel van het onderzoek was om tot betere inzichten te komen in het soortspecifieke gedrag van vogels in en rondom een groter en nieuwer windpark en daarmee tot betere aanvaringsmodellen. Windpark Borssele was destijds, in 2021, net opgeleverd. Eerder al was vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd in een kleiner park, windpark Luchterduinen.

Hiernaast was er in windpark Borssele de mogelijkheid om te kijken wat het effect is van een corridor; in dit windpark is een corridor aanwezig voor doorvaart van scheepvaart. Zo’n corridor kan mogelijk door vogels worden gebruikt om met minder risico parken te doorkruisen en zo als mitigerende maatregel ingezet worden. Bij gebrek aan bestaande vogel-specifieke corridors is het als een goede alternatieve onderzoekslocatie te beschouwen voor meer inzicht in corridorgebruik door vogels.

Tijdens het onderzoek is gebruikgemaakt van de radar in het midden van het park op het TenneT-platform. Daarnaast zijn visuele waarnemingen van het gedrag van zeevogels verzameld tijdens boottochten in en rondom het park en in de scheepvaartcorridor. Deze kunnen deels gecombineerd worden met radarwaarnemingen.

Het onderzoek richtte zich op zowel zee- als trekvogels.

Resultaten Zeevogels

Met het radaronderzoek zijn de volgende soortspecifieke gedragsparameters van zeevogels onderzocht:

• Fluxen
• meso-uitwijkingwaarden (het ontwijken van een gehele turbine)
• vlieghoogtes
• vliegsnelheden

Vlieghoogtes van soorten bleken te variëren per seizoen en zijn dus geen vaste waarden, zoals eerder aangenomen. Hiernaast is geconstateerd dat vliegsnelheden van een aantal soorten afwijkend waren van de uitkomsten uit onderzoek in Luchterduinen.

Belangrijk resultaat van het radaronderzoek in Borssele is dat daadwerkelijk fluxen zijn gemeten. Tot nu toe werden bij gebrek aan fluxmetingen, fluxen bepaald aan de hand van dichtheden afkomstig van vogeltellingen vanuit een vliegtuig. De gemeten fluxen in Borssele blijken sterk af te wijken van de, op basis van dichtheden, berekende fluxen, wat een van de input parameters is voor het aanvaringsmodel. De hoeveelheid ingewonnen data in dit project is echter nog te beperkt om nu al te gebruiken als input voor het model maar kan potentieel een groot effect hebben op het berekende aantal aanvaringslachtoffers. Uit eerdere onderzoeken weten we dat het aanvaringsmodel een relatief grote onzekerheidsmarge heeft, maar het is op dit moment de beste methode. Het Borssele project geeft ons inzicht in de onzekerheid van het model. Wel laat het (opnieuw) een beperking in het gebruik van aanvaringsmodellen zien.

De aanwezigheid van zeevogels in de corridor was niet anders dan in het park. Mogelijk komt dit doordat er ook (beperkt) scheepvaart in de corridor plaatsvindt die verstorend kan werken, of doordat de corridor niet breed genoeg is om onderscheidend te zijn ten opzichte van het park (2 km breed versus 1,3 km ruimte tussen turbines).

Resultaten Trekvogels

Voor de trekvogels is er gekeken naar de niet-soortspecifieke flux, vlieghoogte en -richting. Er waren pieken in vogeltrek gedurende maart (richting oosten) en oktober en november (richting het zuidwesten), waarbij de hoogste aantallen kort na zonsondergang werden waargenomen. Dit komt overeen met eerdere onderzoeken in de windparken Offshore Windpark Egmond aan Zee en Luchterduinen. De trekvogels toonden meer meso-uitwijking in vergelijking met de kleinere parken.

Gebruik en vervolg

Het rapport biedt verbeterde inzichten in het gedrag van vogels in relatie tot offshore windparken, voor zowel zee- als trekvogels. Concreet leidt dit voor een aantal zeevogelsoorten tot nieuwe inputparameters voor meso-uitwijking, vlieghoogtes en vliegsnelheden, die gebruikt worden om realistischere modelberekeningen te doen van het aantal aanvaringslachtoffers. De nieuwe waarden van deze inputparameters zijn gebruikt in KEC 5.0.
Modellen worden gebruikt omdat er op dit moment nog onvoldoende data van daadwerkelijke aanvaringen beschikbaar zijn. Wozep richt zich op verbetering van aanvaringsmodellen en het daadwerkelijk registreren van aanvaringslachtoffers.

Verder laat het rapport zien dat het verschil tussen gemeten en berekende fluxen voor zeevogels een aandachtspunt is in de gebruikte methodiek voor het berekenen voor aanvaringen. De berekende flux is echter op dit moment de best beschikbare methode omdat er zoals eerder wordt gesteld nog onvoldoende velddata is. Wozep en ook andere (internationale) partijen zijn hiervan wel op de hoogte en werken ook verder aan het verbeteren ervan. Het doel is om uiteindelijk met daadwerkelijk gemeten waarden te werken bij het berekenen van de impact.

Rapport:

BSA: Bird research in offshore wind farm Borssele (pdf, 6.4 MB)