Onderzoek naar vlieggedrag van zeevogels in offshore windpark: hoe groot is de kans op een 'aanvaring'?
De afgelopen jaren heeft Waardenburg Ecology in het windpark Luchterduinen een Wozep-onderzoek uitgevoerd naar het gedrag van vogels in en rondom het windpark. Dit onderzoek heeft waardevolle nieuwe informatie opgeleverd die gebruikt kan worden om tot betere schattingen te komen van de aantallen aanvaringsslachtoffers als gevolg van windenergie op zee.
Radaronderzoek en veldwaarnemingen
Waardenburg Ecology heeft voor het onderzoek gebruikgemaakt van een vogelradar, bestaande uit een verticale en horizontale radar (zie figuur 1 voor de locatie van de radars).
Daarnaast zijn er in totaal over een periode van 48 maanden tweemaal per maand veldwaarnemingen uitgevoerd vanaf verschillende turbines in het park. Hierbij heeft het onderzoeksbureau informatie verkregen over de nachtelijke activiteit, vlieghoogte, vliegsnelheid en mate van uitwijking (macro- en meso-avoidance) van een aantal zeevogelsoorten in het windpark. Macro-avoidance is het mijden van het gehele windpark, zoals onder meer zeekoeten en alken doen. Aalscholvers lijken juist te worden aangetrokken tot het windpark. Bij meso- en micro-avoidance vindt uitwijking van een turbine plaats wanneer een vogel zich al in het windpark bevindt. De meeste zeevogels zijn hiertoe in staat. Ook is gekeken naar de invloed van verschillende weersomstandigheden en van de nabije aanwezigheid van vissersschepen op het gedrag van de vogels. Tot slot zijn de totale aantallen vogels in en rondom het windpark in beeld gebracht.
De hierboven genoemde gedragsparameters zijn belangrijk als input om het aantal aanvaringslachtoffers te modelleren in een aanvaringsmodel. Momenteel komt uit berekeningen van de cumulatieve effecten veroorzaakt door aanvaringen naar voren dat bij toekomstige geplande windparken er een aanzienlijke afname van de populatiegrootte van de kwetsbare zeevogelsoorten zal plaatsvinden. In dergelijke berekeningen wordt gerekend met de meest voorzichtige aannames; hoe minder kennis hoe groter de voorzichtigheid. Met verbeterde, soortspecifieke inputparameters, kan er een betere inschatting van het aantal slachtoffers gemaakt worden.
Macro-, meso- en micro-avoidance: Er worden verschillende vormen van uitwijking gedefinieerd. Bij macro-avoidance vermijden vogels het gehele windpark. Bij meso-avoidance ontwijken vogels binnen een windpark actief de aanwezige windturbines. Bij micro-avoidance ontwijken vogels de onmiddellijke omgeving van een windturbine.
Cameraregistratie
Tegelijkertijd is in hetzelfde windpark in opdracht van de windparkeigenaar, Eneco, onderzoek uitgevoerd dat hierop aansluit. Hierbij is deels gekeken naar het gedrag van de vogels (meso- en micro-avoidance) en deels ook getracht daadwerkelijke aanvaringen te registreren met behulp van camera’s. Het modelleren wordt vooralsnog als betrouwbaarder gezien dan camera-onderzoek, omdat camera-onderzoek maar een beperkte steekproefgrootte heeft en de camerabeelden enkel onder bepaalde, gunstige, weersomstandigheden voldoende betrouwbaar zijn. De komende jaren zal Wozep in hetzelfde park verder gaan met het registreren van aanvaringen met behulp van camera’s en radar, om zo de betrouwbaarheid van het aanvaringsonderzoek te vergroten. Ook loopt er momenteel een vergelijkbaar Wozep-onderzoek in het windgebied Borssele naar het gedrag van vogels in dit windgebied, om zo nog betere inschattingen van aanvaringsslachtoffers te kunnen maken. De turbines in Borssele zijn namelijk groter en staan op grotere afstand van elkaar dan die in Luchterduinen.
Opgemerkt moet tot slot nog worden dat dit onderzoek zich vooral richt op het in beeld brengen van aanvaringsrisico’s. Vogels ondervinden mogelijk ook negatieve effecten van habitatverlies en veranderingen in het ecosysteem.
Meer informatie
Waardenburg Ecologie heeft het Wozep-onderzoek uitgevoerd met medewerking van het Dansk Hydraulisk Institut (Danish Hydraulic Institute). Het onderzoeksrapport 'Bird fluxes flight and avoidance behavior birds in offshore wind farm Luchterduinen (pdf, 7.4 MB)' is te vinden op het Noordzeeloket.