Vissen
Het vissenonderzoek binnen Wozep richt zich vooral op het opdoen van meer kennis over de sterkte en de mogelijke effecten van elektromagnetische velden rondom de elektriciteitskabels en er wordt in verschillende aanverwante projecten gekeken naar de invloed van geluid (zowel hei geluid als operationeel geluid) op het gedrag van vissen.
In het Nederlands deel van de Noordzee komen vele verschillende soorten vissen voor (circa 145) inclusief haaien en roggen.
De aanleg en aanwezigheid van windmolenparken kunnen op verschillende manieren een uitwerking hebben op vissen. Zo kunnen vissen verstoord worden door de aanleg van het park (geluidsverstoring), kunnen ze juist aangetrokken worden door de aanwezigheid van hardsubstraat (in de vorm van de turbine en de bodembeschermende laag) en kunnen sommige soorten, waaronder haaien en roggen, hinder ondervinden van de elektromagnetische velden die worden geproduceerd door de elektriciteitskabels. Daarnaast mag er momenteel in windmolenparken niet gevist worden, waardoor dit een positief effect kan hebben op de lokale visstand.
Om de effecten op vissen (en zeezoogdieren) tijdens de aanleg fase te minimaliseren wordt gebruik gemaakt van een geluidsnorm, een slow-start en akoestische afschrikmiddelen, waardoor deze soorten het heigebied zullen verlaten en effecten op populatieniveau worden voorkomen.
Na de aanleg fase zal het windmolenpark in de operationele fase komen, waarbij (bij voldoende windsnelheid) stroom geproduceerd zal worden. Voor het transport van elektriciteit wordt er gebruik gemaakt van onderwaterelektriciteitskabels, zowel binnen de windmolenparken als tussen de windmolenparken en het vasteland. De elektriciteitskabels produceren een elektromagnetisch veld dat door organismen die daar gevoelig voor zijn waargenomen kan worden. Dit omvat o.a. elektro sensitieve vissen (zoals haaien en roggen), maar ook vissoorten die gevoelig zijn voor het magnetisch veld (waaronder de steur, zeeprik, schol, tong e.a.). De aanwezigheid van een elektromagnetisch veld kan bijvoorbeeld impact hebben op het gedrag, de migratie en de voortplanting van een soort, alsmede op het vinden van voedsel. Het is nog onbekend hoe groot deze impact is.
Lopend onderzoek:
In 2019 is een pilot (pdf, 8.7 MB) uitgevoerd naar de effecten van elektromagnetische velden als vervolg op een eerder uitgevoerde desk studie. In 2020 zal er een vervolgstudie worden uitgevoerd, genaamd ElasmoPower, naar de effecten van elektromagnetische velden op onder andere haaien en roggen. ElasmoPower is een onderzoeksproject van Wageningen University & Research, in samenwerking met energienetwerkbeheerder TenneT, Naturalis, Witteveen + Bos, Rijkswaterstaat (Wozep) en Stichting De Noordzee. Het onderzoek wordt mede gefinancierd door de NWO.
Daarnaast zijn we vanuit Wozep aangehaakt op het “Forage Fish” project waarbij er onderzoek wordt gedaan naar (o.a. de verspreiding van) zandspiering om het feedback mechanisme tussen veranderingen in productiviteit veroorzaakt door menselijk handelen en de marine top predatoren te begrijpen.