Hoe kan AI zorgen voor een veilige Noordzee?
Kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (hierna: AI) kan bijdragen aan de veiligheid op de Noordzee. Promovenda Solange van der Werff (TU Delft) onderzoekt data om te begrijpen welke factoren belangrijk zijn voor veilige, duurzame en efficiënte scheepvaart. Ze maakt daarbij onder meer gebruik van AI. “Het gebruik van AI in de scheepvaart staat nog in de kinderschoenen, maar de mogelijkheden zijn groot.”
Zicht op de Noordzee
Van der Werff hield tijdens het afgelopen MOSWOZ-symposium de lezing ‘Zicht op de Noordzee’. Ze vertelde over AIS-gegevens die je met AI kan analyseren. AIS staat voor automatisch identificatiesysteem: zeeschepen hebben apparaten aan boord die gegevens verzenden over onder meer positie, tijd en type schip. “Onderzoekers kunnen analyses maken van individuele schepen, maar ook van alle schepen. Zo kun je inzoomen op het gedrag, de eigenschappen en de omstandigheden van één schip, of kijken naar alle schepen om te achterhalen welke schepen zich anders gedragen. Van vissersschepen verwacht je bijvoorbeeld grote snelheidswisselingen, maar bij een grote olietanker is dat een waarschuwingssignaal voor de Kustwacht.”
Vroege waarschuwing
De onderzoekers van de TU ontwikkelen op basis van AI praktische hulpmiddelen om de veiligheid voor de scheepvaart en andere gebruikers van de Noordzee te vergroten. “Je kunt denken aan de ontwikkeling van een waarschuwingstool om mensen bij de Kustwacht te ondersteunen. Daarmee wordt duidelijk welke schepen zich anders gedragen dan verwacht, bijvoorbeeld door motorpech. Met hulp van AI kan de Kustwacht sneller contact leggen en ingrijpen. Dat is belangrijk, want door de komst van windparken wordt de tijd om in te grijpen verkort.”
Antwoorden vinden in grote hoeveelheden data
Een voordeel van AI is dat je patronen kunt ontdekken in grote hoeveelheden data. “Zo kun je allerlei vragen beantwoorden. Hoe vaak komt het bijvoorbeeld voor dat schepen op drift raken, ook zonder dat dit gemeld wordt? Hoe komt het dat bepaalde plekken minder veilig zijn? Wat is de kans dat schepen ergens schade veroorzaken? Wat zijn volgens de data de grootste risico’s op zee?”
Testen van methoden en technieken
Van der Werff onderzoekt met haar vakgroep en masterstudenten hoe goed de data-analyse technieken werken voor de toepassing op veiligheid op zee. “Eerder hebben we bepaalde technieken getest op schepen in de binnenvaart. Het bleek mogelijk dat een algoritme afwijkend gedrag op een vaarweg herkent. Nu onderzoeken we of die technieken ook werken voor de Noordzee. Dat doen we eerst op basis van historische scheepvaartdata. Als dat lukt, kunnen we het gaan toepassen op ‘real-time’ data tijdens de echte operatie.”
De toekomst van scheepvaartveiligheid
De onderzoeksgroep van Solange werkt dus aan nieuwe mogelijkheden om de veiligheid op zee te waarborgen. AI speelt daarin een belangrijke rol. Of neemt AI het werk van de Kustwacht over? Van der Werff lacht: “Veiligheid zal altijd een menselijke factor houden, want het zijn mensen die besluiten nemen over veiligheidsmaatregelen. AI kan hen ondersteunen om de aandacht op de juiste dingen te vestigen. Dat is handig als je bedenkt dat een kleine groep mensen een groot gebied in de gaten moet houden. Maar wie weet, als alle schepen over tientallen jaren autonoom varen, kan de situatie heel anders zijn.”