Onderzoeksraad voor Veiligheid pleit voor andere aanpak scheepvaartveiligheid

Door windparken en installaties voor bijvoorbeeld gaswinning of waterstof is er steeds minder ruimte voor schepen. Het ongeluk met het bulkschip Julietta D op 31 januari 2022 bewees hoe gevaarlijk dat kan zijn. Bij deze en andere gevaarlijke situaties zijn de gevolgen tot nu toe beperkt gebleven tot materiële schade. De OvV stelt dat ernstigere gevolgen voor mens en milieu realistisch zijn.

Onderzoek naar besluitvorming en  maatregelen

De OvV deed onderzoek naar de rol van scheepvaartveiligheid in de besluitvorming over de plaatsing van vaste objecten op de Noordzee. Daarnaast werd gekeken naar hoe de risico’s nu worden beheerst in relatie tot de aanleg van windparken en andere vaste objecten. De Onderzoeksraad stelt bijvoorbeeld dat de afstand tussen de verkeersbaan en windparken voor zware en/of windgevoelige schepen soms te klein is. Een schip dat in de problemen komt, kan dan niet veilig keren.

Aanbevelingen OvV

De OvV vindt dat de beheersing van scheepvaartveiligheidsrisico’s in relatie tot plaatsing van vaste objecten beter moet. Hier past een andere aanpak bij, die rekening houdt met de ontwikkelingen van de scheepvaart en andere activiteiten op de Noordzee. De twee aanbevelingen voor die aanpak zijn:

• Verbeter de beheersing van scheepvaartveiligheidsrisico’s als gevolg van de
  plaatsing van vaste objecten.
• Stuur in overleggen met andere Noordzeelanden aan op aanpassing van
  internationale kaders op basis van inzicht in de scheepvaartveiligheidsrisico’s. Gebruik hierbij de mogelijkheid om concrete voorstellen in te dienen bij de Internationale Maritieme Organisatie.

Een nadere uitwerking van deze aanbevelingen vindt u op pagina 95 van het onderzoeksrapport.

Kamerbrief

Op de dag waarop het rapport verscheen, verstuurden de ministers van Infrastructuur en Waterstaat en van Klimaat en Energie (nu Klimaat en Groene Groei) een Kamerbrief met een uitgebreide reactie op de hoofdlijnen en een aankondiging van de eerste vervolgstappen. Daarin geven zij onder meer aan dat de risicobeheersing van de scheepvaartveiligheid op de Noordzee wordt aangescherpt. Verschillende maatregelen dragen daaraan bij, zoals het in 2020 gestarte Monitorings- en Onderzoeksprogramma Scheepvaartveiligheid Wind op Zee (MOSWOZ). In mei 2025, een half jaar eerder dan gepland, levert het programma zijn eerste rapport op.

'Extra aandacht en inspanning nodig'

Coördinator veiligheid bij de afdeling Zeevaart Linda van Wamelen reageert namens het directoraat-generaal Luchtvaart en Maritieme zaken op het rapport. ‘De Noordzee is een van de drukst bevaren zeegebieden ter wereld en kent vele gebruikers. Met de verwachte toename van het aantal vaste objecten op zee in de toekomst, onder andere door grootschalige plannen voor windparken, wordt de ruimte voor de scheepvaart op de Noordzee steeds beperkter. Door de toenemende drukte op de Noordzee mag de scheepvaartveiligheid niet in het geding komen en het OvV-rapport ‘Schipperen met ruimte’ toont aan dat er extra aandacht en inspanning nodig is om de veiligheid van de scheepvaart op de Noordzee te borgen.’

Integrale veiligheidsanalyse

‘Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zet verschillende stappen om met de aanbevelingen van de OvV aan de slag te gaan’, aldus Van Wamelen-Sibbes. ‘Concreet betekent dit dat er een integrale veiligheidsanalyse wordt opgesteld om zo de belangrijkste risico’s in kaart te brengen en noodzakelijke veiligheidsmaatregelen te nemen. Zo'n systematische aanpak om de veiligheid te analyseren bestaat bijvoorbeeld al voor de luchtvaart. De komende maanden gaan we verder uitwerken hoe deze integrale veiligheidsanalyse eruit komt te zien. Er wordt ook een toetsbaar veiligheidsdoel voor de scheepvaartveiligheid vastgesteld. Daarnaast moet de effectiviteit van beheersmaatregelen beter in kaart gebracht worden. Het eerste beleidsadvies dat MOSWOZ medio 2025 oplevert, zal hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Het zal onderbouwde conclusies over de effectiviteit van de maatregelen mogelijk maken en verdere kennisleemtes identificeren. Dit alles om te zorgen dat de scheepvaart op de Noordzee veilig blijft, nu en in de toekomst.’