Nú samen koersen naar een veilige toekomst op de Noordzee

Adviezen voor toekomstbestendiger risicomanagement

Volgens het beleidsadvies moet het risicomanagement toekomstbestendiger worden. Risicomanagement is de manier waarop een organisatie onzekerheden herkent, onderzoekt en aanpakt. Goed risicomanagement helpt om schadelijke gevolgen te voorkomen en tegen te gaan. In hoofdstuk 3 van het beleidsadvies staan de volgende adviezen om het risicomanagement toekomstbestendiger te maken:

1. Versterk het inzicht in de risico’s

Door snelle groei van het aantal windturbines nemen de risico’s toe, voornamelijk doordat de manoeuvreerruimte voor de scheepvaart afneemt. Daarom wordt geadviseerd om het inzicht in bestaande en nieuwe risico’s te versterken. Onder meer met regelmatige integrale veiligheidsanalyses kan de vinger beter aan de pols worden gehouden. Om dat nog beter te kunnen doen, krijgen analysemethoden zoals scenariostudies meer aandacht om vroegtijdig een goed risicobeeld te krijgen.

2. Ontwikkel een toetsbaar veiligheidsdoel

Om de effectiviteit van maatregelen te kunnen beoordelen en afwegen, is het noodzakelijk om een realistisch en toetsbaar veiligheidsdoel te ontwikkelen in combinatie met acceptabele risiconiveaus en meetbare evaluatiecriteria. Zo wordt het beter mogelijk om regelmatig het effect van getroffen maatregelen te toetsen en waar nodig bij te sturen.

3. Investeer in uitbreiding van de maatregelen

Om het veiligheidsniveau te verhogen zijn investeringen nodig in de uitbreiding van verschillende maatregelen op het gebied van de inrichting en gebruik van windparken, de uitbreiding en optimalisatie van maatregelen en monitoring en data-inwinning. Zo kan gedacht worden aan ruimere afstanden tussen windparken en drukke scheepvaartroutes (veiligheidszones), slimme voorspellende analysetools voor Vessel Traffic Monitoring (VTmon) en de inzet van drones om situaties op zee in beeld te brengen.

4. Versterk de (inter)nationale samenwerking

Om snel en adequaat in te kunnen spelen op de veranderende en complexe situatie op de Noordzee, is het noodzakelijk om de samenwerking verder te versterken, zowel nationaal als internationaal. Denk aan samenwerking met buurlanden en internationale organisaties om besluitvorming rondom maritieme veiligheid en scheepvaartroutes te versnellen en op elkaar af te stemmen.

5. Zorg voor een integrale risicoaanpak

Een integrale risicoaanpak draagt bij aan een continu actueel inzicht in de risico’s rondom scheepvaartveiligheid en windparken, waardoor beleid beter kan worden afgestemd op de veranderende situatie op de Noordzee. Een onderdeel hiervan is de invoering van een risicomanagementsysteem volgens ISO 31000, de internationale norm voor risicomanagement. Deze aanpak is geschikt om continu risico’s op te merken, analyseren, beoordelen en beheersen.

Inzicht in risico’s versterken: simulatieonderzoek Human Factors

Het in 2024 uitgevoerde simulatieonderzoek Human Factors is een voorbeeld van hoe het inzicht in de risico’s kan worden vergroot. In dit verkennende onderzoek is gekeken naar het effect van windparken op het vaargedrag van scheepsbemanningen. Dat is belangrijk, want bij maar liefst 75% van de incidenten spelen menselijke fouten een rol.

In het onderzoek doorliepen zeevarenden in scheepvaartsimulatoren verschillende scenario’s. Denk aan een schip met krabbend anker dat richting een windpark drijft, een onmanoeuvreerbaar schip of een aanvaring tussen twee schepen dicht bij een windpark.

Over het algemeen waren de bemanningen zich goed bewust van hun omgeving, maar bij slecht zicht werden kleine objecten zoals zeiljachten zonder Automatic Identification System (AIS) over het hoofd gezien. Tegelijkertijd bleken bekende veiligheidsmaatregelen, zoals VTMon, ERTV’s en de inzet van een Noordzeeloods, goed te werken.

Het grote voordeel van simulatieonderzoek is dat er veilig geoefend kan worden met situaties die in werkelijkheid zelden voorkomen of zelfs nog nooit zijn gebeurd. Zo helpt Human Factors om risico’s eerder te herkennen en beleid én uitvoering beter voor te bereiden op de steeds veranderende Noordzee.

Bekijk hier de video over Human Factors (of klik op de afbeelding).