Environmental effects of UXO-clearances

Op deze pagina vindt u een samenvatting van het onderzoek met uitleg over hoe de resultaten gebruikt worden. U kunt ook direct doorklikken naar het rapport:

Environmental effects of UXO-clearances (pdf, 2.5 MB)

Aanleiding UXO-onderzoek

De ontwikkeling van windenergie op zee heeft naar verwachting extra ruimingen en detonaties van oude munitie op zee (unexploded ordnance, UXO) tot gevolg. Wozep heeft daarom een verkennend onderzoek laten uitvoeren naar de te verwachten impact hiervan op bruinvissen. Windgebieden moeten vrij van UXO zijn voordat er geheid gaat worden en daarom wordt zo’n gebied eerst schoongemaakt door de UXO te laten ontploffen (detoneren), wat een grote hoeveelheid onderwatergeluid tot gevolg heeft.

Het onderzoek ‘Environmental effects of UXO-clearances’ is in 2023/2024 door Arcadis uitgevoerd. De onderliggende opdracht richtte zich op een schatting van de aantallen en de mogelijke effecten van extra UXO-ruimingen. Doel was om zo een idee te krijgen of er een relevante impact op bruinvissen te verwachten is en om zo nodig vervolgonderzoek te bepalen.

Uitkomsten

In het rapport wordt voor de inschatting van het effect op bruinvissen uitgegaan van de worst case-situatie qua aantal UXO’s. Conclusie is enerzijds dat er een relevante impact op bruinvissen te verwachten is van extra UXO-ruimingen, maar anderzijds dat op dit moment nog veel kennis mist voor een concrete, goed onderbouwde inschatting. De inschatting van de impact is bepaald vanuit het aantal ruimingen en de detonatiekracht, waarna de doorvertaling gemaakt is naar de te verwachte extra effecten. Hieronder in het kort de aannamen en beperkingen van de gemaakte analyse.

Aantal extra ruimingen

Het totaal geschatte aantal ruimingen in het onderzoek is gebaseerd op verschillende (internationale) bronnen waarbij wordt uitgegaan van een uniforme dichtheid over het gehele NCP. Er wordt uitgegaan dat alle aangetroffen munitie geruimd wordt. Er zijn echter aanwijzingen dat het werkelijke aantal ruimingen lager zal liggen dan de worst case, maar dit is met de huidige beschikbare kennis niet te kwantificeren.

Detonatiekracht

Voor de berekening van de gecombineerde effecten van alle extra UXO-ruimingen wordt een procentuele verdeling over verschillende soorten en groottes van de explosieven aangenomen. Het is echter bekend dat foutieve identificatie van UXO veelvoudig voorkomt en er degradatie van explosiekracht plaatsvindt door corrosie en weglekken van explosieve lading. Hiervan bestaat echter geen registratie of beschikbare kennis om dit nader te kwantificeren.

Effecten van UXO-ruimingen

Arcadis heeft een schatting gemaakt van verstoring van bruinvissen door permanente gehoorbeschadiging (PTS) en tijdelijk gehoorverlies (TTS). Het bureau heeft die schatting gedaan door UXO’s te laten exploderen en vervolgens heeft het de bevindingen omgezet in ‘bruinvisverstoringen’. Deze omzetting van PTS/TTS naar bruinvisverstoringen is gebaseerd op de kennis die is opgebouwd rond de effecten van heigeluid. Echter, het laten ontploffen van UXO’s (één enkele zeer luide klap) is wezenlijk anders dan heigeluid (repeterende klappen over een lange periode) waardoor deze extrapolatie nog niet volledig gebruikt kan worden voor het bepalen van de in het KEC gebruikte bruinvisverstoringsdagen.

Gebruik van de resultaten

Hoewel naar alle waarschijnlijkheid het aantal bruinvisverstoringen in dit rapport overschat wordt, maakt het onderzoek duidelijk dat er relevante effecten te verwachten zijn. Dit is echter nog zeer moeilijk kwantitatief te onderbouwen. Wel is het dus duidelijk dat er relevante effecten te verwacht zijn, die meegenomen moeten worden in de cumulatieve effectberekeningen (KEC).

Naar aanleiding van dit onderzoek wordt in KEC 5.0 een inschatting gegeven van het aantal extra te verwachten bruinvisverstoringsdagen door de inzet van afschrikmiddelen (ADDs) voorafgaand aan de ontploffing. De toevoeging van de directe impact van UXO-ontploffingen zelf is een mogelijke volgende stap. Dit is echter nu nog niet mogelijk omdat de effecten op een andere tijdschaal plaatsvinden. Hier wordt wel verder naar gekeken binnen Wozep.

Vervolg

Het rapport heeft duidelijk gemaakt dat er potentiële impact op bruinvissen te verwachten is en dat er meer data en kennis nodig is; hierdoor is het onderwerp UXO’s op de kaart gezet. Vervolgonderzoek zal worden opgepakt door Defensie, die verantwoordelijk is voor de ruimingen. Verbeterde data in relatie tot de categorieën van explosiekracht en daarbij behorende akoestische metingen dragen mogelijk bij aan meer nauwkeurige inschattingen. In 2025 start Defensie met een studie naar deflagratie (‘minder lawaai’), een ruimingsmethode waarmee het onderwatergeluid als gevolg van detonatie van UXO aanzienlijk wordt verminderd.

Rapport Environmental effects of UXO-clearances (pdf, 2.5 MB)