Ecosysteemonderzoek

Aanleiding

In april 2021 is het syntheserapport van het ecosysteemonderzoek , uitgevoerd door Deltares (i.s.m. Wageningen Marine Research en NIOZ) in opdracht van Wozep, gepubliceerd. Onder het kopje "Resultaten" vindt u een toelichting op dit rapport

Wozep-onderzoek focust zich voornamelijk op de directe effecten van windparken op zee op soorten met een beschermde status. Medio 2018 werd duidelijk dat toekomstige grootschalige uitrol van windparken op zee eveneens effect kan hebben op het ecosysteem zelf en dat dat kan doorwerken op deze soorten. In dat jaar is er een verkennende studie (pdf, 4.8 MB) door Deltares uitgevoerd met de focus op ecosysteemeffecten als gevolg van grootschalige offshore windparken. Uit deze verkenning kwam naar voren dat toekomstige offshore windenergie scenario’s (2030 en 2050) naar alle waarschijnlijkheid leiden tot veranderingen in het functioneren van het Noordzee-systeem. Er was daarmee aanleiding voor nader onderzoek.

Vervolgonderzoek

Wozep heeft in 2019 het kennisinstituut Deltares (in samenwerking met Wageningen Marine Research en NIOZ) gevraagd te onderzoeken welke ecosysteem-veranderingen bij grootschalige uitrol van wind op zee eventueel zouden kunnen optreden, en hoe groot, waar en wanneer die veranderingen mogelijk zouden kunnen zijn. Ecosysteemveranderingen die zijn onderzocht zijn bijvoorbeeld veranderingen in stratificatie, hydrodynamica, fijn sediment, primaire productie en algenbloei.

Scenario’s windparken op zee

Voor het onderzoek is een hypothetisch opschalingscenario gebruikt dat gebaseerd is op de verwachtingen van de windsector voor 2050. Dat komt neer op ongeveer 60 GW voor de Nederlandse EEZ en meer dan 200 GW voor de internationale Noordzee. Er is gekozen voor dit zeer grootschalige scenario om eventuele effecten duidelijk naar voren te laten komen.

Resultaten

In het synthese rapport (pdf, 3.1 MB) is het duidelijk geworden dat de belangrijkste veranderingen optreden op het vlak van stratificatie (gelaagdheid van het zeewater). Een andere conclusie is dat de Noordzee niet overal hetzelfde reageert op grootschalige uitrol van windparken. In de zuidelijke Noordzee zijn verschillende gebieden te onderscheiden die verschillend reageren, dit komt bijvoorbeeld door verschil in waterdiepte of gelaagdheid van het zeewater. In het bottom-up rapport (pdf, 9.2 MB) is de technische onderbouwing van de modelruns gerapporteerd.

Naast modellering van de basale processen moet nader onderzoek worden gedaan hoe de ecosysteemveranderingen doorwerken via het voedselweb naar beschermde soorten. Een van de beoogde modelaanpakken hiervoor is met “Individual Based Models” van toppredatoren (zie hiervoor het top-down rapport geschreven door WMR (pdf, 499 kB)). Deltares heeft geen onderzoek gedaan naar de doorwerking in de voedselketen omdat hier momenteel nog onvoldoende kennis over is.

Toepassing resultaten

Omdat het Deltares modelinstrumentarium zich nog in een ontwikkelstadium bevindt moeten de resultaten met voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Met dit onderzoek is wel een belangrijke stap gezet in een ecosysteemeffecten-onderzoekstraject waarmee, naar verwachting in de toekomst, beleidsadvies kan worden gegeven over opschalingsniveaus en locaties van windparken op de Noordzee.

Toekomst:

In 2020 is belangrijke voortgang geboekt in het onderzoek. Wozep loopt, onder andere door dit onderzoek, internationaal voorop ten aanzien van onderzoek naar ecologische effecten van windparken op zee. Duidelijk is dat er nog veel vragen open staan. Wozep zal hier waarschijnlijk een deel van gaan oppakken. In het rapport ‘Vervolgonderzoek ecosysteemeffecten’ (pdf, 6.1 MB) heeft het NIOZ een uitwerking gemaakt voor vervolgonderzoek.

Op 19 april 2021 heeft Deltares in een Wozep-webinar een presentatie gehouden over het synthese-document. WMR heeft tijdens deze webinar het top-down rapport over IBM-modellering gepresenteerd (pdf, 2.2 MB).