Bonusmateriaal

Ter inspiratie

Tijdens de Noordzeedagen waren er inspirerende keynote speakers uitgenodigd, waaronder de Duitse emeritus-hoogleraar Hans von Storch. Hij is auteur van het omstreden boek Die Klimafalle: die gefährliche Nähe von Politik und Klimaforshung en hij sprak over ‘lock-in situaties’ waarin wetenschappers onbedoeld terecht kunnen komen wanneer hun onderzoek een sterk politieke lading krijgt. Hij constateerde dat wetenschappers de laatste jaren “zeer sterk geconvergeerd zijn in hun inzichten met betrekking tot klimaat, maar dat in de publieke opinie er weinig tot geen verandering is in de meningen over de oorzaak en urgentie van het klimaatprobleem”

Professor Peter Herman (Deltares) dook de geschiedenis van de Noordzee in. Op basis van een reeks historische gebeurtenissen moest hij concluderen dat veel Noordzeeplannen een cyclisch karakter vertonen. Dat blijkt vooral op te gaan voor eilandplannen. Herman constateert dat de Noordzee enerzijds groot is, maar anderzijds verrassend snel is uit te putten. Maar dat de Noordzee heel erg groot is als je de natuur weer wilt herstellen. “Zonder gezond verstand is iedere planning kortzichtig. Gezonde kritiek stemt tot nadenken en leidt tot betere beslissingen.”

Beide lezingen waren bedoeld ter inspiratie.

Link met Noordzee 2030

Maar beleidsmakers die deelnamen aan de Noordzeedagen bleken toch vooral op zoek naar oplossingsrichtingen. Verder lieten ze zich graag bijpraten over de urgentie van ecologische vraagstukken. Ton IJlstra: “Denk aan de enorme impact van de zandwinning en -suppletie. We moeten die urgentie veel meer gebruiken in de communicatie met de buitenwereld. We nemen die kennis dan ook graag mee om de teksten voor de Strategische Agenda Noordzee2030, verder te versterken.”

Wetenschappers lieten zich op de Noordzeedagen informeren over de stand van zaken in het beleid. Ton Ijlstra legt uit: ”De herijking van het Noordzeebeleid gaat over drie belangrijke onderwerpen: de energietransitie, de voedseltransitie en natuurherstel. Het afgelopen jaar is er gewerkt aan de samenhang tussen die verschillende onderdelen. Er is ook een relatie gelegd met de Nationale Omgevingsvisie en met de Klimaatonderhandelingen. Het is immers de verwachting dat de afgesproken extra inspanningen zullen neerslaan op de Noordzee.

Stand van zaken? Op dit moment ligt er een concepttekst voor de strategische agenda. Het uitvoeringsprogramma 2030 laat nog even op zich wachten. Maar op het moment dat de strategische agenda klaar is, vallen de acties vanzelf in het uitvoeringsprogramma.”

In de wandelgangen

Tijdens de Noordzeedagen waren er ook mensen die zich zorgen maakten. Bijvoorbeeld over het hoge tempo waarin gebeurtenissen op de Noordzee zich voltrekken. Floris van Hest (Stichting De Noordzee): “We staan aan de vooravond van hele belangrijke beslissingen. Denk aan de onderhandelingen over het Klimaat- en Energieakkoord. Op dit moment worden er doelstellingen geformuleerd over het aantal Gigawatts dat er op de Noordzee bijkomt. Terwijl we het hier tijdens de Noordzeedagen hebben over fundamentele kennisvragen!

Ik vraag me af wat voor soort wetenschap we nodig hebben om beleidsvragen nog op tijd te kunnen beantwoorden? En: hoe maak je fundamentele kennis dan relevant genoeg voor dit soort grote politieke beslissingen?”

Schijnzekerheid

En er waren wetenschappers die zich zorgen maakten over de schijnzekerheid die er op de loer ligt. Sophie Brasseur (WUR): “Het is een illusie om te denken dat we de kennis in huis zouden hebben om goede besluiten te kunnen nemen. En dat je met die kennis de Noordzee als een soort puzzeltje kunt invullen. Als we drie zeehonden en twee bruinvissen tellen, is het dan goed?

Het punt is: in Nederland blijkt elke minimum maat meteen ook een maximum maat. Er wordt heel weinig gesproken over het begrip marge. Ik pleit ervoor om in de besluitvorming vooral ook marges mee te nemen. Want we zijn gewoon niet slim genoeg om echt te weten wat ons te wachten staat.”

Ondertussen anticipeert het Noordzeebeleid voor 2030 alvast op de inbreng van nieuwe kennis. Het begrip marge wordt daarbij vertaald in een systeem van ‘adaptief management’. Wat dat precies gaat inhouden, moet nog blijken. Maar het is een belangrijk onderdeel van de Strategische Agenda Noordzee 2030, zegt projectleider Ton Ijlstra (LNV).

Het projectteam Noordzee2030 staat onder leiding van Wim van Urk (I&M) en Ton IJlstra (LNV).