Sociaal-economische analyses 2010

In 2010 zijn in dat kader een aantal verkennende studies gedaan naar de volgende zaken:

• Een beschrijving van het huidige gebruik van de Noordzee
• Een beschrijving van de verwachte ontwikkelingen in het gebruik van de Noordzee
• Een analyse van de aan de aantasting van het mariene milieu verbonden kosten; mede op basis van informatie in deze rapporten zal het hoofdstuk over de sociale en economische analyse worden opgesteld
• Een eerste verkenning naar de kosten en effecten van mogelijke maatregelen, onderdeel van de voorbereidingen voor de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) die in 2012 zal worden uitgevoerd.

Deze rapporten worden op deze pagina kort toegelicht en kunnen in complete versie worden gedownload.

Economic description of the North Sea for the Netherlands (CBS, 2011) (pdf, 2.8 MB)

Onderdeel van de Initiële Beoordeling voor de KRM is een economische analyse van het gebruik van de Noordzee. Deze analyse geeft weer welke economische belangen er spelen met betrekking tot het Nederlands Continentaal Plat, uitgedrukt in de sociaaleconomische kernvariabelen productievolume, toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Naast economische activiteiten op zee, zijn ook economische activiteiten in zeehavens en in kustgebieden beschreven. Dit wordt niet alleen gedaan voor het jaar 2007, het meest recente jaar waarvoor het CBS definitieve cijfers heeft, maar ook voor de jaren 1995 en 2000. Op deze manier wordt tevens inzicht geboden in de recente ontwikkelingen in het economisch belang van de Noordzee.

Baseline Scenario Marine Strategy Framework Directive (Ecorys, 2010) (pdf, 430 kB)
Naast een analyse van het huidige gebruik, moet voor de Initiële Beoordeling ook een beschrijving worden gegeven van de verwachte sociaal- economische ontwikkelingen op en rond de Noordzee (autonome trend, of baseline scenario). Voor deze beschrijving is gebruik gemaakt van informatie van het CBS en het CPB. Het toekomstig belang van de verschillende sectoren is beschreven aan de hand van de 4 WLO scenario’s (Strong Europe, Global Economy, Transatlantic Market and Regional Communities; zie ook welvaart en leefomgeving). Daarnaast zijn interviews gehouden met experts van de verschillende relevante sectoren op de Noordzee om inzicht te krijgen in de effecten van de economische crisis op de ontwikkeling van de sector.
Door koppeling van de verwachte ontwikkeling in economische sectoren aan milieudruk per sector, ontstaat inzicht in de verwachte milieudruk in de toekomst. Deze is vervolgens van belang om te kunnen bepalen of milieuproblemen in de toekomst zullen toenemen, waardoor meer aanvullende maatregelen nodig zullen zijn, of juist zullen afnemen, waardoor wellicht helemaal geen aanvullende maatregelen meer nodig zullen zijn.

The current cost of avoiding degradation of the Dutch North Sea Environment (LEI, 2010) (pdf, 2.4 MB)
Behalve een economische beschrijving van de Noordzee moet er voor de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM) ook een analyse gemaakt worden over de kosten van aantasting van het mariene milieu. Deze analyse levert inzicht in wat de huidige milieukwaliteit ons minimaal waard is (anders hadden we deze kosten niet gemaakt/geaccepteerd) en levert verder inzicht in wie wat betaalt en hoe, met andere woorden, welke economische instrumenten nu al worden toegepast om kosten door te vertalen naar lasten.
In het rapport worden zowel kosten berekend voor maatregelen die op zee worden getroffen, als voor maatregelen die op land worden getroffen. De reden dat maatregelen op land worden meegenomen is dat sommige activiteiten op land een (in)directe invloed hebben op het zeemilieu, zoals lozingen van fabrieken en meststoffen vanuit de landbouw die via de grote rivieren uiteindelijk in zee terecht komen. Uit de studie blijkt dat de kosten van maatregelen op het land het grootste gedeelte van de kosten vormen. Tegelijkertijd geldt dat veel van de maatregelen op land in eerste plaats worden genomen voor andere redenen dan het beschermen van de Noordzee. De verdeling van de kosten over de bescherming van de Noordzee en andere doeleinden (e.g. regionaal waterkwaliteit) is per definitie subjectief.

Measures for the Marine Strategy Framework Directive; First overview of potential measures, related costs and effects of implementing the Marine strategy (DHV, 2010) (pdf, 1 MB)
De KRM vraagt niet alleen economische analyses als onderdeel van de Initiële Beoordeling, maar ook om kosten-batenanalyses voor aanvullende maatregelen die in de Mariene Strategie zullen worden opgenomen. Eén van de belangrijkste leerervaringen van de Kaderrichtlijn Water was om op tijd te beginnen met de voorbereidingen voor dergelijke kosten-batenanalyses. Daarom is in 2010 begonnen met het maken van een eerste overzicht van kosten en effecten van mogelijke maatregelen. Dit rapport geeft niet alleen een overzicht van beschikbare kennis over kosten effecten van maatregelen, maar geeft ook duidelijk aan waar de belangrijkste kennisleemtes zitten, waar de komende tijd tot de uitvoering van de daadwerkelijke kosten-batenanalyses aanvullende studies en informatie nodig zijn.