Sociaal-economische analyses 2012

Omdat in de Mariene Strategie Deel 1 (pdf, 3.9 MB) is aangegeven dat Nederland een belangrijke aanvullende beleidsopgave ziet met betrekking tot het verminderen van de hoeveelheid zwerfvuil in het mariene milieu, hebben de nadere uitwerking en analyse zich vooral gericht op dit thema. De resultaten worden op deze pagina kort toegelicht en de rapporten kunnen tevens worden gedownload.

Kostenkentallen voor opruimen zwerfvuil langs de Nederlandse stranden (Ecorys, 2012)

Een van de maatregelen die uit de LEI studie uit 2011 als mogelijk kosteneffectief naar voren kwam – doordat daarbij direct (effectgericht) iets zou kunnen worden gedaan aan de hoeveelheid zwerfvuil op en langs de Nederlandse stranden– is het vaker en/of intensiever schoonmaken van stranden. Tegelijkertijd zou een vermindering van de hoeveelheid zwerfvuil in het mariene milieu ertoe kunnen leiden dat er minder zwerfvuil aanspoelt en zo kunnen leiden tot een mogelijke batenpost. Om een gedetailleerder zicht te krijgen op de kosten heeft Ecorys in 2012 een nadere analyse uitgevoerd naar de praktijk en de kosten van het opruimen van zwerfvuil op en langs de Nederlandse stranden. Hieruit blijkt dat de meeste gemeenten streven naar een zeer schoon strand en nauwelijks mogelijkheden zien om te komen tot nog schonere stranden. Verder blijkt dat, doordat slechts een beperkt deel van het zwerfvuil op stranden afkomstig is uit de zee, gemeenten niet snel hun inspanningen zullen verminderen op basis van een eventuele verminderde aanvoer van zwerfvuil vanuit zee. Er is derhalve geen sprake van een significante batenpost.

Schoonmaakkosten KRM - Bepaling van schade door afval in netten en schroeven (Ecorys, 2012) (pdf, 658 kB)

Zoals door het LEI (2011) aangegeven, kan zwerfvuil leiden tot extra kosten voor de scheepvaart doordat het vast komt te zitten in schroeven en moet worden verwijderd. Voor visserij geldt dit ook, waarbij voor de visserij bovendien risico bestaat op extra kosten doordat men bij het binnenhalen van de vangst extra tijd kwijt is aan het verwijderen van zwerfvuil en zwerfvuil mogelijk kan leiden tot schade aan netten. Hoewel dit alles aannemelijk is, blijkt uit de nadere analyse door Ecorys dat er in de literatuur geen harde cijfers over dergelijke schades bestaan en ook in de praktijk blijkt het meer als een last– dan als kostenpost te worden gezien. Een vermindering van de hoeveelheid zwerfvuil in het mariene milieu lijkt een zeer beperkte batenpost te kunnen opleveren voor scheepvaart en visserij, vooral voor kleinere schepen. Van dit rapport bestaat ook een Engelstalige versie: Cleaning Costs Marine Strategy Framework Directive - Damage from marine litter to nets and screws (pdf, 316 kB)

Recreational benefits of reductions of litter in the marine environment (EFTEC, Enveco, Intersus, 2012) (pdf, 798 kB)

In voornoemde studie van het LEI (2011) worden recreatieve baten als gevolg van schonere stranden als de belangrijkste (grootste) mogelijke batenpost gezien van een vermindering van de hoeveelheid zwerfvuil in het mariene milieu. Hoewel mensen vaak zeggen dat ze de afwezigheid of het minder voorkomen van zwerfvuil op het strand belangrijk vinden en vaker zullen komen als er minder afval zou liggen, blijkt uit een uitgebreide literatuurstudie dat er geen studies bestaan waarin een directe relatie is gevonden tussen de hoeveelheid afval op stranden en het aantal bezoekers. Ook blijkt er onvoldoende informatie te bestaan om een betrouwbare relatie te kunnen schatten tussen het opruimen van zwerfval en de uitgaven van recreanten. Tot slot hebben de meeste studies die cijfers presenteren voor betalingsbereidheid voor een mindering van de hoeveelheid zwerfvuil in het mariene milieu betrekking op een verbetering van een relatief vuil strand naar een zeer schoon strand, en niet op een voor Nederland meer van toepassing zijnde situatie: een verbetering van een relatief schoon strand naar een iets schoner strand. De verwachting is daarom dat de in geld uitdrukbare baten voor recreanten verwaarloosbaar zijn.

Discussion document Managing undesirable ship generated waste discharges in Marine Environments (Oranjewoud, 2012) (pdf, 1 MB)

Afstemming van regelgeving in internationale havens is door LEI (2011) genoemd als een mogelijk kosteneffectieve maatregel om de hoeveelheid afval in het mariene milieu te reduceren. Daarom is een overzicht gemaakt van de huidige situatie met betrekking tot afvalinzameling in een aantal Europese havens. Hieruit blijkt dat er inderdaad aanzienlijke verschillen bestaan. Dit overzicht zal worden gebruikt om internationaal, zowel in het kader van het implementatieproces van de Nederlandse Mariene Strategie, als bij de herziening van de Europese Richtlijn Haven Ontvangst Voorzieningen, een discussie te starten om te komen tot een eenduidigere toepassing van internationale regelgeving, waardoor een bijdrage kan worden geleverd aan het verminderen van het overboord zetten van afval op zee. Immers, iedere kilo afval die wordt ingeleverd in een haven, wordt niet op zee overboord gezet en is dus winst voor het mariene milieu.