CO2-opslag

CO₂ warmt de aarde op

CO₂ is een broeikasgas, dat ervoor zorgt dat de temperatuur op aarde stijgt. En uiteindelijk voor klimaatverandering zorgt. Industriebedrijven stoten veel CO₂ uit. Denk bijvoorbeeld aan de chemische industrie, olieraffinaderijen en staalfabrieken. Het is lastig om de productieprocessen van deze bedrijven te verduurzamen, zodat ze minder CO₂ uitstoten. Dat komt omdat de technieken hiervoor nog niet bestaan of niet goed werken.

Europese Unie wil in 2050 klimaatneutraal zijn

In 2050 willen de Europese Unie (EU) en Nederland klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat de EU en Nederland niet meer broeikasgassen uitstoot dan dat ze opnemen. Dat geldt dus ook voor Nederland.

Opslaan van CO₂ helpt met halen klimaatdoelen

Het is lastig is om de Nederlandse industrie snel volledig te verduurzamen via bijvoorbeeld zoals elektriciteit en waterstof. Daarom stimuleert het kabinet de opslag van CO₂ in lege gasvelden onder de Noordzee. Dit heet ook wel Carbon Capture and Storage (CCS). Hierbij wordt CO₂ eerst afgevangen van de industrie, en vervolgens permanent opgeslagen diep onder de grond onder de Noordzee.

In de lege gasvelden onder de Noordzee is ruimte voor grote hoeveelheden CO₂. Door de CO₂ daar permanent op te slaan, komt de CO₂ niet in de lucht. Zo helpt het opslaan bij het halen van de klimaatdoelen.

Het kabinet heeft geen plannen voor CO₂ opslag op land.

Voorbeelden van CO₂-opslag-projecten

Op dit moment zijn er verschillende projecten, waarin bedrijven hun CO₂ afvangen en opslaan:

• Het Porthos-project, waarbij CO₂ vanuit de Rotterdamse industrie in een leeg gasveld onder de Noordzee wordt opgeslagen. In totaal zal Porthos ongeveer 37 megaton CO₂ opslaan. Dat is 15 jaar lang, ongeveer 2,5 megaton CO₂ per jaar. Het Porthos-systeem wordt nu gebouwd, naar verwachting is het in 2026 klaar.
• Het initiatief Aramis, waarbij bedrijven vanuit heel Nederland CO₂ zullen opslaan in meerdere gasvelden onder de Noordzee. Het is de bedoeling dat de leidingen van Aramis 22 megaton CO₂ per jaar vervoeren naar lege gasvelden onder de Noordzee. Aramis start naar verwachting in 2030.
• In het Delta Rhine Corridor-project werkt Nederland samen met Duitsland. Hierin leggen verschillende bedrijven pijpleidingen aan voor het verplaatsen van onder andere CO₂ om op te slaan in Aramis.
• Northern Lights is een CO₂-opslag-project in Noorwegen. Waarin 0,8 megaton CO₂ per jaar van het Nederlandse bedrijf Yara Sluiskil onder de Noorse zeebodem wordt opgeslagen. Dit gebeurt vanaf 2026 15 jaar lang.

Hergebruik van CO₂ helpt ook met halen klimaatdoelen

Naast opslaan kan CO₂ ook opnieuw gebruikt worden. Dit heet ook wel Carbon Capture and Utilisation (CCU). De CO₂ kan hergebruikt worden voor verschillende dingen:

• bouwmaterialen;
• chemische productieprocessen;
• als brandstof;
• eiwit voor in veevoer;
• in kassen, waar planten groeien door de CO₂.

Zo levert de industrie in het Botlekgebied CO₂ aan tuinbouwbedrijven in het Westland. Ook levert een afvalverbrander in Duiven CO₂ aan tuinbouwbedrijven in Oost-Nederland.

Kabinet helpt bedrijven met CO₂-opslag en hergebruik

• Met subsidies voor CO₂-opslag of -hergebruik, zoals de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+).
• Met het verkrijgen van vergunningen.
• Via het Nationaal Groeifonds krijgen tuin- en akkerbouwers hulp bij het verduurzamen van hun productieprocessen. Daar is het afvangen, opslaan en hergebruik van CO₂ onderdeel van.
• Staatsdeelnemingen zoals de Gasunie en het Havenbedrijf Rotterdam werken mee aan het opbouwen van de infrastructuur de nodig is voor het opslaan of hergebruiken van CO₂.

Risico’s van CO₂-opslag en -hergebruik

CO₂ komt van nature voor in de lucht en is niet giftig. In grote hoeveelheden kan het gas gevaarlijk zijn, omdat het door zijn gewicht zuurstof verdringt. De kans dat CO₂ ontsnapt uit lege gasvelden is heel erg klein. In deze velden heeft namelijk miljoenen jaren aardgas gezeten, zonder dat het in de lucht kwam.

De buizen waarin CO₂ wordt vervoerd, moeten aan strenge veiligheidseisen voldoen. Zodat lekkage niet mogelijk is. Ook worden deze transportbuizen regelmatig gecontroleerd door onafhankelijke partijen.

Vergunningen nodig voor transport en opslag van CO₂

Voor transport en opslag van CO₂ zijn vergunningen nodig met strenge veiligheidseisen. Deze eisen staan in de Mijnbouwwet. Het Staatstoezicht op de Mijnen houdt toezicht op de naleving van de Mijnbouwwet.

CO₂ uit de lucht halen

CO₂ die al is uitgestoten kan ook weer uit de lucht worden gehaald om vervolgens op te slaan. Dit heet koolstofverwijdering. Dit is een nieuwe techniek, waarvan de overheid nog moet uitzoeken hoe het deze in Nederland het beste kan toepassen. In de routekaart koolstofverwijdering staat hoe het kabinet koolstofverwijdering in de toekomst wil toepassen.