Vessel Traffic Monitoring
Door onder meer de toename van scheepvaart en de uitbreiding van het aantal offshore windparken is er steeds minder bewegingsruimte voor schepen op de Noordzee. Daardoor kunnen er meer veiligheidsrisico's ontstaan. Om deze risico's te beperken, start de Kustwacht in het najaar van 2025 met Vessel Traffic Monitoring (VTMon). Met VTMon wordt dreigend gevaar voor de scheepvaart in en rondom windparken vroegtijdig gesignaleerd. Zo kan de Kustwacht sneller ingrijpen als er iets mis dreigt te gaan.
Taken VTMon
VTMon geldt als een passieve vorm van verkeersbegeleiding; de focus ligt in beginsel op het voorkomen van ongelukken en niet op de begeleiding van de scheepvaart. Er vindt alleen interactie met de scheepvaart plaats wanneer er bijzondere omstandigheden of risicovolle situaties worden geïdentificeerd die kunnen leiden tot acuut gevaar.
De VTMon-operators mogen schepen buiten de veiligheidszones van de windparken informeren, waarschuwen en assisteren. Bijvoorbeeld bij afwijkingen van de route en technische storingen. Denk bijvoorbeeld aan een schip dat op een windpark afvaart of dat motorproblemen heeft. Verder allerteren VTMon-operators schepen die op een onverwachte en/of gevaarlijke manier varen.
Tevens kunnen zij voorbereidingen treffen voor incidentmanagement. De Kustwacht kan dan alvast een sleepboot naar de plaats van bestemming sturen. Tot slot letten de VTMon-operators op de naleving van de regels binnen de windparken.
Mogelijkheden VTMon
Adviesbureau Arcadis en onderzoeksinstituut MARIN hebben in opdracht van Rijkswaterstaat onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van VTMon in en rondom windparken. Het onderzoek is in maart 2023 afgerond en geeft inzicht in de voorbereidingen die moeten gebeuren om VTMon in en rondom de windparken te realiseren. Zo is onderzocht wat nationaal en internationaal de praktische en juridische mogelijkheden zijn voor VTMon. Een belangrijke conclusie is dat er geen wettelijke beperkingen zijn voor de invoering van VTMon. De taken van de toekomstige VTMon-operators zijn gebaseerd op dit onderzoek.
Praktijkervaring VTMon en internationale afstemming
De eerste jaren vanaf 2025 wordt praktijkervaring opgedaan om VTMon te verbeteren en aan te passen aan de groei van het aantal windparken. Dit geeft inzicht in welke apparatuur en digitale ondersteuning de VTMon-operators mogelijk nodig hebben en wat voor hen een realistisch takenpakket is. Ook internationale afstemming op het gebied van VTMon is belangrijk. Een groot deel van de scheepvaart op de Noordzee is namelijk internationaal. Afstemming vindt plaats in organisaties zoals International Organization for Marine Aids to Navigation (IALA) en International Maritime Organisation (IMO).
Nauwe samenwerking tussen Rijkswaterstaat en Kustwacht
Rijkswaterstaat en de Kustwacht zorgen er samen voor dat de nieuwe dienstverlening VTMon eind 2025 operationeel zal zijn. De uitvoering van deze nieuwe dienst wordt ondergebracht bij de Kustwacht. De VTMon-taak sluit aan bij wat de Kustwacht al doet: 24 uur per dag klaarstaan voor hulpverlening, crisisbeheersing, handhaving en maritime security op de Noordzee. De Kustwacht komt in actie nadat een incident heeft plaatsgevonden. Met VTMon gaat de Kustwacht ook proactief te werk, door dreiging van gevaar te herkennen en daarmee mogelijke incidenten te voorkomen.