Sociaal-economische analyses 2011

Deze voorlopige MKBA heeft de volgende 3 rapportages opgeleverd:

1. Een verdere verkenning  naar de kosten en effecten van mogelijke maatregelen,  onderdeel van de voorbereidingen voor de MKBA die in 2012 zal worden uitgevoerd.
2. Een studie in hoeverre de natuurpuntenmethode van het PBL toepasbaar is voor het evalueren van de biodiversiteit in de Noordzee.
3. Een overzicht van economische instrumenten en evaluatie van de bruikbaarheid om in de KRM de goede milieutoestand te bereiken.

1. How to achieve good environmental status in North Sea: Framework for cost effectiveness and cost-benefit analysis for the MSFD (LEI, 2011) (pdf, 1.5 MB)
Als voorbereiding op de daadwerkelijke uitvoering van de MKBA voor de KRM is in de tweede helft van 2010 een begin gemaakt met het inventariseren van mogelijke voor de KRM relevante maatregelen, en het opzetten van een database met kosten en effecten van deze maatregelen. In de studie van het LEI is die database verbeterd en zijn kosteneffectiviteitanalyses uitgevoerd. Tevens is inzichtelijk gemaakt welke baten samenhangen met het realiseren van KRM doelstellingen en zijn er suggesties gedaan voor nader onderzoek.

De conclusies van beide studies zijn:

• Het is onmogelijk om exact aan te geven hoeveel maatregelen moeten worden getroffen en welke kosten moeten worden gemaakt, omdat de doelen van de KRM nog niet kwantitatief zijn beschreven en veel kennis over oorzaak-effectrelaties nog ontbreekt.
• Het is wel mogelijk een ordering te geven van maatregelen die waarschijnlijk effectiever zijn dan andere.
• Er bestaan verschillen in baten met betrekking tot grote en kleine stukken afval op zee.
• Grote stukken afval zijn vervelend voor verschillende sectoren. Deze effecten zou je (als de doelstellingen kwantitatief bekend zijn) uiteindelijk in geld kunnen uitdrukken. Klein afval is daarentegen niet zo belangrijk voor sectoren, maar heeft vooral gevolgen voor de natuur. Deze effecten op biodiversiteit zijn in onderstaande studie van Bureau Waardenburg weergegeven in Natuurpunten.

2. Evaluating biodiversity of the North Sea using Eco-points: Testing the applicability for MSFD assessments (Bureau Waardenburg, 2011) (pdf, 2.8 MB)
Een MKBA voor de KRM is bedoeld om afwegingen inzichtelijk te maken. De belangrijkste baat bij de KRM is de verbetering van het functioneren van het ecosysteem. In het kader van de KRM wordt daarom gewerkt aan de uitwerking van 11 descriptoren en meer dan 40 indicatoren die een beschrijving geven van het functioneren van het ecosysteem. Omdat één getal voor de kosten slecht kan worden afgewogen tegen 40 verschillende indicatoren voor het ecosysteem, is gezocht naar een transparante en gestructureerde methode om tot één getal te komen voor de beschrijving van biodiversiteitveranderingen. Hiertoe is de Natuurpuntenmethode van het PBL (http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/500141004.pdf) uitgewerkt voor het mariene milieu en toegepast op dezelfde KRM maatregelen die ook zijn geanalyseerd in de bovenbeschreven MKBA van het LEI. De conclusie is dat de Natuurpuntenmethode geschikt is voor het beschrijven van biodiversiteitverbeteringen in het mariene milieu.

3. Assessment of economic instruments for the Marine Strategy Framework Directive (Sterk Consulting, 2011) (pdf, 304 kB)
Om maatregelen voor de KRM effectief en efficiënt te implementeren kunnen economische instrumenten worden gebruikt voor het geven van economische prikkels. Dit zijn, in de woorden van de KRM, beheermaatregelen die het voor de gebruikers van het mariene ecosysteem economisch interessant maken om zich zo te gedragen dat het bereiken van de goede milieutoestand wordt bevorderd. In Nederland is het gebruik van economische instrumenten in het waterbeheer al decennia lang gemeengoed. Zo worden de rioolwaterzuiveringsinstallaties betaald uit de zuiveringsheffing, wordt drinkwater betaald per m3 en bestaat er een grondwaterheffing voor het onttrekken van grondwater. In deze studie heeft Sterk Consulting een overzicht gemaakt van de verschillende instrumenten die momenteel worden toegepast ter bescherming van het mariene milieu en de mogelijkheden om het bestaande instrumentarium uit te breiden en/of te verbeteren ten einde de doelstellingen van de KRM effectief en efficiënt te realiseren.
In deze studie is nauw samengewerkt met vertegenwoordigers van verschillende sectoren, om zoveel mogelijk gebruik te maken van hun sectorspecifieke kennis en om een overzicht te kunnen krijgen van maatregelen en instrumenten die op zo veel mogelijk draagvlak bij de verschillende sectoren kunnen rekenen.
Uit deze studie blijkt dat de sectoren veel verwachten van:

• Het creëren van bewustzijn bij zowel recreanten als strandtenthouders door middel van certificering van schone stranden.
• Clean ship index, waarbij de hoogte van de havengelden afhankelijk wordt gesteld van de milieuvriendelijkheid van schepen.
• Fishing for litter; project dat momenteel op kleine schaal plaatsvindt. Het project zou kunnen worden uitgebreid.
• Verder bestaan momenteel nog grote verschillen tussen havens in verschillende landen met betrekking tot de regels betreffende de havenontvangstinstallaties. Uniformiteit hierin zou het aantrekkelijker maken om scheepsafval in de haven af te geven.

Wat opvalt bij veel van deze initiatieven is dat ze niet veel geld kosten, maar naar verwachting wel een significante bijdrage leveren aan het realiseren van de KRM-doelstellingen voor wat betreft het reduceren van de hoeveelheid afval in de Noordzee.