Sociaal-economische analyses 2020

Status and benefits of marine protected areas in Europe (pdf, 1.7 MB)

Mariene ecosystemen worden bedreigd door menselijk handelen. Een mogelijke maatregel om het mariene milieu en de diensten die zij leveren te beschermen is het aanwijzen van beschermde gebieden. In deze beschermde gebieden gelden restricties voor menselijke activiteiten.

Het aanwijzen van mariene beschermde gebieden is een van de mogelijke maatregelen in de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM). De KRM vereist van lidstaten dat Maatschappelijke Kosten Baten Analyses (MKBAs) worden uitgevoerd voor iedere maatregel die wordt overwogen. In het geval van het aanwijzen van beschermde gebieden blijkt het bepalen van de mogelijke baten uitermate lastig. Zo is het vaak niet duidelijk wat deze baten precies zijn, of hoe deze baten kunnen worden gekwantificeerd of gemonetariseerd.

In deze studie is daarom een analyse uitgevoerd naar de factoren die bepalend zijn voor het functioneren van mariene beschermde gebieden en is gekeken naar de mogelijke baten en hoe deze kunnen worden gekwantificeerd of gemonetariseerd. De lessen en adviezen die hieruit voortvloeien zijn vervolgens getest op een case studie, de Borkumse Stenen, een gebied dat mogelijk nog wordt aangewezen als marien beschermd gebied in het Nederlands deel van de Noordzee.

Deze studie laat zien welke onzekerheden er spelen bij het bepalen van de baten van mariene beschermde gebieden en welke informatie er zoal nodig is om deze onzekerheden weg te nemen.

Application of Ecosystem Services to support decision-making in OSPAR activities: A case study of upscaling offshore wind farms in the North Sea region (pdf, 2.3 MB)

De komende decennia wordt een significante toename van het aantal windmolenparken op de Noordzee verwacht. Dat geldt niet alleen voor het Nederlands deel van de Noordzee, maar ook voor de andere Noordzeelanden. Hoewel windenergie op zee een belangrijke bijdrage kan leveren aan het bestrijden van klimaatverandering, kan een aanzienlijke toename van windmolenparken op zee ook een negatief effect hebben op het mariene ecosysteem. Dit kan gevolgen hebben voor de capaciteit van de zee om ecosysteemgoederen en -diensten te leveren die bijdragen aan het menselijk welzijn.

In deze studie (pdf, 2.3 MB) wordt de Bow Tie Analyse gebruikt om de cumulatieve effecten van windmolenparken op zee in beeld te brengen, en deze vervolgens te koppelen aan ecosysteemdiensten, welke uiteindelijk vertaald kunnen worden naar economische effecten.

De studie biedt een gestructureerde manier van denken over de effecten van menselijk handelen op het functioneren van het mariene ecosysteem en de gevolgen daarvan op de levering van ecosysteemdiensten en uiteindelijk op de economie. Een soortgelijke analyse zou ook nuttig kunnen zijn voor andere vraagstukken die spelen op en rond de Noordzee.

Recreation and Tourism in the Northeast Atlantic Ocean Assessment of the economic size and the environmental impacts of tourism and recreational activities in the OSPAR area (pdf, 2.5 MB)

De recreatie- en toerisme sector is een belangrijke economische activiteit voor landen aan de Noordoost-Atlantische Oceaan. Aangezien de recreatie- en toerisme sector geen afzonderlijke NACE code heeft (statistische naamgeving van de economische activiteiten in de Europese Gemeenschap), is het moeilijk om economische data op een uniforme manier te verzamelen.

In het rapport (pdf, 2.5 MB) ‘Recreation and Tourism in the Northeast Atlantic Ocean Assessment of the economic size and the environmental impacts of tourism and recreational activities in the OSPAR area’ is een eerste stap gezet. Het geeft een gestructureerd overzicht van het economische belang van recreatieve en toeristische activiteiten, de verwachte ontwikkelingen daarin, en hoe sommige recreatie- en toerisme activiteiten (waaronder pleziervaart en recreatieve visserij) het kust- en mariene ecosysteem beïnvloeden. Tot slot wordt een overzicht gegeven van maatregelen om de gevolgen van recreatie en toerisme aan te pakken. Aangezien de meeste OSPAR landen ook lidstaten van de Europese Unie zijn, wordt ook de EU-wetgeving beschreven.

Economic description of the Dutch North Sea and coast: 2010, 2015 and 2017 (pdf, 4 MB)

Ter voorbereiding van de update van het programma van maatregelen voor de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (Mariene Strategie Deel 3) is het rapport (pdf, 4 MB) ‘Economic description of the Dutch North Sea and coast: 2010, 2015 and 2017’ opgesteld. Dit rapport betreft een update van een eerder rapport uit 2014, en geeft inzicht in de omvang en recente ontwikkelingen in de economische waarde van verschillende activiteiten op zee (scheepvaart, olie- en gasproductie, visserij, zandwinning en offshore windenergie productie) en activiteiten in de zeehavens en de kustgebieden van de Noordzee. Uit dit rapport blijkt onder meer dat de economische ontwikkeling van de sectoren die direct of indirect afhankelijk zijn van de Noordzee in de periode 2010 – 2017 minder snel is gegroeid dan de rest van de economie. Een andere ontwikkeling die uit de cijfers blijkt, is dat de transitie van fossiele brandstoffen (olie en gas) naar duurzame energie (windenergie) een substantieel effect heeft op de economische activiteiten op het Nederlands Continentaal Plat. In termen van toegevoegde waarde is de olie- en gassector gedaald met 20% tussen 2015 en 2017, terwijl de windenergie is toegenomen met een factor 3,7 in dezelfde periode.