Sociaal-economische analyses 2023
Potential applications of natural capital accounting in marine policies for the North Sea and North East Atlantic (Van Veggel, 2023) (pdf, 8.4 MB)
Het doel van dit rapport is om te beoordelen hoe natuurlijk kapitaalrekeningen kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van beleid voor het Nederlandse deel van de Noordzee en de Noordoost-Atlantische Oceaan. Het bouwt voort op de natuurlijke kapitaalrekeningen die zijn opgesteld voor de Noordzee en het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan (resp. Schenau, 2019 (pdf, 1.8 MB) en Blazquez, 2021 (pdf, 2.1 MB) ). Natuurlijk kapitaalrekeningen zijn een methode die gebruik maakt van geïntegreerde boekhoudkundige kaders om te rapporteren over de voorraden en stromen van het natuurlijk kapitaal en ecosysteemdiensten. Ze worden momenteel wereldwijd toegepast in verscheidene stadia van de beleidscyclus, zoals probleemidentificatie, analyses en implementatie van maatregelen, monitoring en evaluatie. In dit rapport zijn op basis van een uitgebreide analyse van case studies verschillende mogelijke beleidstoepassingen voor het mariene milieu geïdentificeerd en worden enkele beperkingen en uitdagingen beschreven.
Enkele mogelijke toepassingen van natuurlijk kapitaalrekeningen die worden genoemd zijn:
- Ze kunnen worden gebruikt om de omvang en toestand van het natuurlijk kapitaal voor de brede welvaart te monitoren.
- Het kan geïntegreerde milieu-economische informatie verschaffen die kan worden gebruikt om de voortgang van verschillende SDG's te monitoren en te communiceren.
- De kwantitatieve milieu-economische informatie die wordt verschaft door natuurlijk kapitaalrekeningen kan het inzicht in de afwegingen voor verschillende belanghebbenden verbeteren en maritieme ruimtelijke ordening ondersteunen.
- Daarnaast kan de informatie worden gebruikt ter ondersteuning van een betere beschrijving van de ecosysteemdiensten in het Programma Noordzee.
Economic description of the Dutch North Sea and coast (CBS, 2023) (pdf, 2.4 MB)
Deze studie is uitgevoerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek in de context van de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie, die een sociale en economische analyse van het gebruik van het mariene milieu vereist. In deze studie wordt een economische beschrijving gegeven van activiteiten gerelateerd aan het Nederlands Continentaal Plat voor de jaren 2015, 2017, 2019 en 2021. Dit rapport vormt een update van eerdere versies van het rapport (laatste versie gepubliceerd in 2020 (pdf, 4 MB)).
De volgende activiteiten op zee zijn opgenomen: zeescheepvaart, olie- en gaswinning, visserij, zandwinning en offshore windenergieproductie. Activiteiten op land zijn ook opgenomen. Deze hebben betrekking op economische activiteiten in zeehavens en in het kustgebied van de Noordzee. Voor al deze sectoren worden cijfers gepresenteerd over de productiewaarde, intermediair verbruik, bruto toegevoegde waarde (zowel in lopende als in constante prijzen op het niveau van 2015), het aantal werkzame personen, en de totale beloning van werknemers.
Een paar interessante trends uit dit rapport zijn:
- De Nederlandse Noordzee-economie groeit langzamer dan de economie van Nederland als geheel.
- De transitie van fossiele brandstoffen naar duurzame energie heeft een substantieel effect op de economische activiteiten op de Noordzee: Er is sprake van een sterke afname van de toegevoegde waarde in de olie- en gassector en met tegelijkertijd een forse toename in de productie van windenergie op zee.
- Het kustgebied werd in 2021 zwaar getroffen door de COVID-19 pandemie, met name de toegevoegde waarde in de hotels, restaurants en cafés, en de recreatieve, culturele en sportieve activiteiten daalden sterk.
Scenario study for the Dutch part of the North Sea (Ecorys, 2023) (pdf, 1.6 MB)
Ten behoeve van de update van de Initiële Beoordeling voor de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie heeft Ecorys een scenarioanalyse uitgevoerd om inzicht te geven in de verwachte ontwikkelingen in de economische activiteiten op en rond het Nederlands deel van de Noordzee voor de periode tot 2035 en 2050. Ook de verwachte milieudruk is onderzocht.
Voor de periode tot 2035 wordt onder meer een aanzienlijke groei verwacht in offshore windenergie. De totale economische waarde van de activiteiten op en rond de Noordzee zal mede hierdoor in 2035 naar verwachting verdubbeld zijn ten opzichte van 2021. Voor de langere termijn (tot 2050) zijn drie scenario's onderzocht die vooral verschillen in het moment waarop doelen met betrekking tot het duurzaam beheer van de Noordzee worden bereikt. Hieruit blijkt dat een verdere ontwikkeling van volume en toegevoegde waarde wordt verwacht, welke vooral wordt gedreven door de ontwikkelingen in de offshore windenergie. Een eventuele vertraagde installatie van offshore windenergie zou de noodzaak tot de winning van olie en gas kunnen verlengen.
Verder wordt er een ontkoppeling verwacht van toenemende economische productie, toegevoegde waarden en banen enerzijds, en milieudruk anderzijds. Zo zullen alternatieve brandstoffen of elektrificatie in de scheepvaart leiden tot minder geluid en emissies. Het installeren van meer capaciteit voor de productie van windenergie op zee zal echter leiden tot een tijdelijke verstoring van de zeebodem en langetermijneffecten zoals trillingen. Een afname van de visserij, met de huidige technologie, zal waarschijnlijk leiden tot een sterke afname van de verstoring van de zeebodem. Over het algemeen geldt dat door het veranderende gebruik van de Noordzee de milieudruk in vorm en locatie zal verschuiven.